Czym jest trema?
Trema jest bardzo
powszechnym oraz nie do końca określonym zjawiskiem. Tyle ile ludzi, tyle jej
definicji. Każdy z nas odczuwa ją na swój sposób. Może się ona przejawiać poprzez:
- bladość,
pocenie się, przyspieszone bicie serca, drżenie nóg i rąk, zawroty głowy, uczucie
słabości, napięcie mięśniowe, suchość w ustach,
- luki pamięci,
słaba koncentracja,
- tiki nerwowe,
nerwowy śmiech,
- negatywne
myślenie, zwątpienie we własne umiejętności,
- lęk, niepokój,
zwiększona czujność, drażliwość, agresja.
Proces radzenia sobie
z nią, każdy, indywidualnie, powinien zacząć od poszukiwania odpowiedzi na
pytanie: Czym jest trema? Większości osób już ten etap daje bardzo dużo. Jedna z
bardziej ogólnych definicji tremy, autorstwa Kępińskiej-Welbel, przedstawia ją
jako: „dynamiczny proces psychiczny związany z publicznym wykonaniem utworów
muzycznych, gdy wykonawca spodziewa się oceny ze strony słuchaczy”
(Kępińska-Welbel, 1991, str. 468). Autorka odnosi się do wykonywania utworów
muzycznych, jednak oczywiście dotyczy to również każdych innych wystąpień.
Jest to
powszechnie znane, że trema ma dwie odsłony, tą negatywną i pozytywną. Niestety
bardzo często ludzie zapominają, że może ona przynieść również coś dobrego. To
jakiego rodzaju tremy doświadczamy, jest ściśle związane z jej natężeniem. Mała
trema, bardzo często jest mobilizująca, jednak kiedy jej poziom przekroczy
pewną granicę, staje się ona paraliżująca i może przeszkodzić nam w
wystąpieniu.
Jakie czynniki wpływają na pojawienie się tremy?
Czynniki
zewnętrzne:
- liczenie się z oceną
widzów,
- postawy
ambicyjne,
- obawa przed
byciem gorszym od innych, jak i przed zdystansowaniem się od innych poprzez
bycie dużo lepszym,
- obecność
ważnych lub bliskich osób,
- nieprzychylna
publiczność (odgłosy, śmiech, szmery, hałas),
- wysoka ranga
wydarzenia.
Czynniki
wewnętrzne:
- przekonanie o swojej niższej od innych
pozycji,
- brak wiary w
siebie,
- strach przed
zapomnieniem jakiegoś fragmentu,
- nadmierna
wrażliwość na krytykę,
- poczucie, że
ćwiczyliśmy niewystarczająco dużo,
- silna pamięć niepowodzeń
z przeszłości,
- przywoływanie
przed wystąpieniem wszystkich przeszkód i trudności, które mogą się pojawić.
Ważne jest to, że
zamiast walczyć ze stresem (jak to często jest nazywane), powinniśmy się z
nim oswajać, polubić i go zaakceptować oraz powoli sobie z nim radzić.
Postawienie stresu w takim świetle, może całkowicie zmienić myślenie na jego
temat. Podczas radzenia sobie z tremą, co jest procesem, możemy być na różnych
etapach i wciąż dążyć do celu. W trakcie, gdy z tremą walczymy, możemy tylko i
wyłącznie wygrać lub przegrać, a ludziom często trudno jest podnieść się po
porażce. Trema powinna towarzyszyć nam przez całe życie, tylko musimy nauczyć
się zmieniać jej poziom.
Jak sobie radzić
ze stresem?
Ogólnie:
- częstsze występowanie (dzięki temu bardziej oswoimy się z tą sytuacją),
- ćwiczenie w
różnych warunkach, aby nic nas nie zaskoczyło,
- pełne skupienie
na interpretacji tego, co przedstawiamy,
- wykształcenie w
sobie trzech cech:
1. świadomość
działania
2. silną wolę
3. zaufanie do
swoich możliwości,
- zastanowienie
się nad swoją motywacją,
- patrzenie na swoje
dokonania w szerszej perspektywie,
- wybaczanie
sobie błędów,
- ograniczanie
nierealnych oczekiwań wobec siebie,
- ćwiczenie przed
jakimś gronem osób (np. rodziną, przyjaciółmi),
- nagrywanie
swoich wykonów i poprawianie niezadowalających miejsc,
- poszukiwanie
radości w tym co robimy,
- treningi
relaksacyjne,
- medytacje.
Przed występem:
- ćwiczenia oddechowe
oraz praca z wyobraźnią,
- pełna koncentracja,
- słuchanie
muzyki,
- pozytywne
nastawienie,
- humor,
- świadomość
ciała,
- celowe napięcia
mięśniowe,
- wizualizacja
występu,
- łagodne ziołowe
środki uspokajające, melissa.
Sposobów radzenia
sobie ze stresem można znaleźć zaskakująco dużo. Jednak nie wszystkie z nich są
odpowiednie dla każdej osoby. Wszystko zależy od rodzaju wystąpienia, wielkości
danego wydarzenia, widowni itp. Powinniśmy więc po kolei wypróbowywać poszczególne
sposoby, dzięki czemu będziemy mogli zaobserwować, które z nich najbardziej nam
pomagają.
Uważam, że
podczas próby radzenia sobie ze stresem, najważniejsze jest nasze nastawienie.
To, żebyśmy nie chcieli za wszelką cenę go zwalczyć, tylko bardziej go zrozumieć. Trzeba poświęcić trochę czasu dla samego siebie i dokładnie
przemyśleć całe zjawisko, a najbardziej to, DLACZEGO w ogóle to się dzieje.
Kiedy dojdziemy do tego jakie są podstawy naszej tremy, mamy już połowę
sukcesu, ponieważ z tą wiedzą zdecydowanie łatwiej będzie nam postanowić co
robić dalej i jakich sposobów radzenia sobie z nią użyć.
Bibliografia
Mużdżak, A. (2013). Wpływ warsztatów
psychologicznych na radzenie sobie z tremą w grupie uczniów szkół muzycznych.
doi:10.3897/bdj.4.e7720.figure2f. Niepublikowana praca magisterska, Wydział
Psychologii Uniwersytet Warszawski
Madejska, M. (n.d.). Trema i sposoby jej opanowania. Retrieved
from
http://www.psmslupsk.pl/index.php/publikacje-menu/19-publikacja/43-trema-i-sposoby-jej-opanowania
Komentarze
Prześlij komentarz